Mobile 9
Telefonunuz için tema, müzik, resim, oyun... indirebilirsiniz, üstelik ücretsiz.
(1)-TCP/IP nedir?
"Bilgi Agi" üzerindeki bilgi iletimi ve paylasimi bazi kurallar dahilinde yapilmaktadir. Bu kurallara kisaca "internet protokolleri", ya da TCP/IP protokoller ailesi denir. TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol), bilgisayarlar ile veri iletme/alma birimleri arasinda organizasyonu saglayan, böylece bir yerden digerine veri iletisimini olanakli kilan pek çok veri iletisim protokolüne verilen genel addir. Bir baska deyisle, TCP/IP protokolleri bilgisayarlar arasi veri iletisiminin kurallarini koyar.
Bu protokollere örnek olarak, dosya alma/gönderme protokolü (FTP, File Transfer Protocol), Elektronik posta iletisim protokolü (SMTP Simple Mail Transfer Protocol), TELNET protokolü (Internet üzerindeki baska bir bilgisayarda etkilesimli çalisma için gelistirilen *login* protokolü) verilebilir. Adini sikça duydugumuz WWW ortaminda birbirine link objelerin iletilmesini saglayan protokol ise Hyper Text Transfer Protocol (HTTP) olarak adlandirilmaktadir. TCP/IP protokolü ayni zamanda, diger iletisim aglarinda da kullanilabilir. Özellikle pek çok farkli tipte bilgisayari veya is istasyonlarini birbirine baglayan yerel aglarda (LAN) kullanimi yaygindir.
"Bilgi Agi" üzerindeki bilgi iletimi ve paylasimi bazi kurallar dahilinde yapilmaktadir. Bu kurallara kisaca "internet protokolleri", ya da TCP/IP protokoller ailesi denir. TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol), bilgisayarlar ile veri iletme/alma birimleri arasinda organizasyonu saglayan, böylece bir yerden digerine veri iletisimini olanakli kilan pek çok veri iletisim protokolüne verilen genel addir. Bir baska deyisle, TCP/IP protokolleri bilgisayarlar arasi veri iletisiminin kurallarini koyar.
Bu protokollere örnek olarak, dosya alma/gönderme protokolü (FTP, File Transfer Protocol), Elektronik posta iletisim protokolü (SMTP Simple Mail Transfer Protocol), TELNET protokolü (Internet üzerindeki baska bir bilgisayarda etkilesimli çalisma için gelistirilen *login* protokolü) verilebilir. Adini sikça duydugumuz WWW ortaminda birbirine link objelerin iletilmesini saglayan protokol ise Hyper Text Transfer Protocol (HTTP) olarak adlandirilmaktadir. TCP/IP protokolü ayni zamanda, diger iletisim aglarinda da kullanilabilir. Özellikle pek çok farkli tipte bilgisayari veya is istasyonlarini birbirine baglayan yerel aglarda (LAN) kullanimi yaygindir.
(2)-WORLD WIDE WEB
WWW, Web, ya da W3 (World Wide Web), yazı, resim, ses, film, animasyon gibi pek çok farklı yapıdaki verilere kompakt ve etkileşimli bir şekilde ulaşmamızı sağlayan bir çoklu hiper ortam sistemidir. Hiper ortam, bir dökümandan başka bir dökümanın çağırılmasına (navigate) olanak sağlar (iç içe dökümanlar). Bu ortamdaki her veri (object), başka bir veriyi çağırabilir (link). Link, aynı döküman içinde başka bir yere olabildiği gibi, fiziksel olarak başka bir yerde (internet üzerindeki herhangi bir makinada) de olabilir. Bütün bu farklı yapıdaki veriler uygun bir standart ile bir arada kullanılıp bir Web Listeleyicisinde (Web Browser) görüntülenebilir. Web'in diğer bir işlevi de, öteki bazı internet servislerini kendi içerisinde barındırmasıdır (ftp, gopher, news, wais gibi).
Web uygulamaları (Web sayfaları),Web Listeleyicilerinde (Browser, Gezgin, Tarayıcı) görüntülenir. Web sayfaları, başka sayfalara ve değişik türden verilere hiper linkler içermektedir. Buralara fare ile tıklayarak, başka sayfalara, oradan da başka sayfalara geçeriz. Bu aslında çok basit bir bilgiye ulaşım modeli. Web Sistemleri, kullanılan platformdan bağımsızdır. Bir Macintosh, Pc ya da Unix Web Listeleyicisi aynı sayfaları, aynı şekilde alırlar. Sayfaların alındığı Web Servisleri de farklı bilgisayar platformlarında olabilir. Web Listeleyicileri ve Web Servis Sağlayıcı Ortamlar hemen hemen tüm dünyada her yerde vardır ve global olarak kullanımları üstel bir şekilde artmaktadır.
Web yapısının bu kadar çok kabul görmesinin bazı sebeplerini sıralamak gerekirse :
Herşeyden önce Web, açık bir sistem. Platform, bilgisayar, işletim sistemi vb bağımlı değil.
Web üzerinden pek çok bilgi kaynağına kolayca erişilebilir.
Web uygulamaları geliştirmek ve bunları kullanıma sunmak çok kolay. Çoğu durumda, uzmanlık gerektirmiyor ve fazla bilgisi olmayan birisi bile Web sayfaları dizayn edip kullanıma sunabilir.
Web ortamları artık son derece dinamik. Java ve ActiveX kullanarak, tamamen konfigüre edilebilir client (istemci) uygulamaları geliştirmek mümkün. Java kullanarak, söz gelimi bir firma, ürün tanıtımları için, dinamik bir şekilde kendiliğinden oluşan uygulamalar yaratabilir ve sayfa içerikleri kendiliğinden değişebilir.Bir kullanıcı, isteğine bağlı bir şekilde, bağlandığı bir veri tabanından bilgileri istediği gibi farklı gruplarda isteyebilir (client side corporation).
Aranılan bilgilere, birtakım tarama mekanizmaları (Search Engines) sayesinde kolayca ulaşılabilir.
Klasik Web tanımı böyle. 1996'dan sonra, Web'in başka bir işlevi daha ortaya çıktı : Web aslında bir işletim sistemi!! Birbirine bağlı bilgisayarlar arasında veri paylaşımı için kuralları olan, iyi bir grafik ara birimli bir işletim sistemi. Şu an bile, Web arayüzü ile, sabit diskimizdeki dosyalar arasında gezinebiliriz. Tıpkı, başka bilgisayarlardaki sayfalar arasında gezindiğimiz gibi. Web arayüzlü işletim sistemleri konusunda ciddi araştırmalar var.
(3)-Web Tarayıcı (Browser) Nedir?
Browser(web tarayıcısı) World Wide Web uzerinde dökümanların transfer edilip görüntülenmesini sağlayan programlara verilen addır.
Web servislerine "Web Browser" (Web Listeleyicisi) adı verilen kullanıcı ara birim programları ile erişilir. 1994'ün sonlarıda en popüler ve yaygın kullanımı olan Web Browser Mosaic idi. Bu yüzden Web
denildiğinde Mosaic akla gelirdi.
Netscape Navigator. Netscape'in ilk sürümü (1.0) 1994 sonlarında çıktı. 4.0 sürümünde, Netscape Composer (html editörü), Netscape Messenger (e-posta programı), Netscape Collabra (News Programı), ve Netscape Conference ile Navigator birlikte gelmektedir. 7.0 çıktı(2000)
Netscape'in dışında 1995'in ortalarında, Microsoft, Mosaic tabanlı bir Web Listeleyicisi çıkardı : Microsoft Internet Explorer.
Web tarayıcı modelleri
* Gecko tabanlı olanlar
o Mozilla
o Mozilla Firefox
o Netscape
o Galeon
o K-Meleon
o Camino
* Internet Explorer tabanlı olanlar
o Maxthon (Eski adı MyIE2)
o NetCaptor
o Crazy Browser
o NeoPlanet
o MSN Explorer
o Windows Explorer
o Avant Browser
* KHTML tabanlı olanlar
o Konqueror
o ABrowse
o Apple Safari
o OmniWeb (4.5 ve sonrası)
* Diğer ağ tarayıcıları
o Opera
o Oregano
o Amaya
o iCab
o NetPositive
o OmniWeb
o Dillo
o IBrowse
o AWeb
o Voyager
o Espial Escape
o HotJava
o Arachne
o Off By One
o Emacs/W3
o Grail
o SkyKruzer
* Metin tabanlı ağ tarayıcılar
o ELinks
o Lynx
o w3m
o Links
o Netrik
Browser(web tarayıcısı) World Wide Web uzerinde dökümanların transfer edilip görüntülenmesini sağlayan programlara verilen addır.
Web servislerine "Web Browser" (Web Listeleyicisi) adı verilen kullanıcı ara birim programları ile erişilir. 1994'ün sonlarıda en popüler ve yaygın kullanımı olan Web Browser Mosaic idi. Bu yüzden Web
denildiğinde Mosaic akla gelirdi.
Netscape Navigator. Netscape'in ilk sürümü (1.0) 1994 sonlarında çıktı. 4.0 sürümünde, Netscape Composer (html editörü), Netscape Messenger (e-posta programı), Netscape Collabra (News Programı), ve Netscape Conference ile Navigator birlikte gelmektedir. 7.0 çıktı(2000)
Netscape'in dışında 1995'in ortalarında, Microsoft, Mosaic tabanlı bir Web Listeleyicisi çıkardı : Microsoft Internet Explorer.
Web tarayıcı modelleri
* Gecko tabanlı olanlar
o Mozilla
o Mozilla Firefox
o Netscape
o Galeon
o K-Meleon
o Camino
* Internet Explorer tabanlı olanlar
o Maxthon (Eski adı MyIE2)
o NetCaptor
o Crazy Browser
o NeoPlanet
o MSN Explorer
o Windows Explorer
o Avant Browser
* KHTML tabanlı olanlar
o Konqueror
o ABrowse
o Apple Safari
o OmniWeb (4.5 ve sonrası)
* Diğer ağ tarayıcıları
o Opera
o Oregano
o Amaya
o iCab
o NetPositive
o OmniWeb
o Dillo
o IBrowse
o AWeb
o Voyager
o Espial Escape
o HotJava
o Arachne
o Off By One
o Emacs/W3
o Grail
o SkyKruzer
* Metin tabanlı ağ tarayıcılar
o ELinks
o Lynx
o w3m
o Links
o Netrik
(4)-E-posta ( Elektronik posta ) Nedir?
Elektronik posta; İngilizce ismi olan "e-mail" de çok kullanılır. Bugün standart postaya ne ad veriliyor, biliyor musunuz? "Snail mail", yani "salyangoz posta". Çünkü e-posta'nın yanında çok yavaş kalıyor. Bir Internet hesabı açtıran her bilgisayar kullanıcısı, bir veya daha çok sayıda e-posta hesabı açtırıp e-posta adresi de alır. Nasıl evinizin belirli bir adresi varsa, size verilen bir e-posta adresi sadece size aittir, başkasına verilmez. Internet'e bağlandığınızda e-posta programınız ile tanıdığınız kişilerin e-posta adreslerine mektup gönderebilirsiniz. Hatta her tür yazışmanızı istediğiniz formatta karşı tarafa iletebilir; e-posta mesajlarınıza dosya ekleyebilirsiniz. Web sayfaları gibi tasarlanmış e-postalar hazırlayabilir veya mevcut bir Web sayfasını e-posta ile gönderebilirsiniz. E-posta adresinizi aldığınız Internet Servis Sağlayıcıların (ISS) sunucu bilgisayarlarında posta kutusu görevi yapan bir e-posta sunucu yazılımı bulunur. Yani size gelen mesajlar bu posta kutularında birikirler.
E-posta programınızda ISS'nizin belirttiği ayarları yaptıktan sonra Al (Recive) komutu vererek bu posta kutularını kontrol eder ve size gelen mesajları sisteminize aktarır ve okuyabilirsiniz. Aynı şekilde e-posta programınızda yeni bir mesaj sayfası açıp, karşı tarafın e-posta adresini yazıp, bu adrese mesajınızı gönderebilirsiniz. Bu sefer yazdığınız e-posta adresinden hangi sunucuya gideceği belirlenir ve mesajınız karşı tarafın posta kutusuna gönderilir. E-postalar genelde birkaç saniye içinde posta kutularına ulaşır, kullanıcıların tek yapması gereken, Internet'e bağlanıp posta kutularını kontrol etmektir.
Microsoft Internet Explorer ile gelen Outlook Express, Netscape Communicator paketi ile gelen Netscape Messenger, Microsoft Office 97 ve 2000 paketleri ile gelen Outlook dünyanın en yaygın e-posta programlarıdır.
Elektronik posta; İngilizce ismi olan "e-mail" de çok kullanılır. Bugün standart postaya ne ad veriliyor, biliyor musunuz? "Snail mail", yani "salyangoz posta". Çünkü e-posta'nın yanında çok yavaş kalıyor. Bir Internet hesabı açtıran her bilgisayar kullanıcısı, bir veya daha çok sayıda e-posta hesabı açtırıp e-posta adresi de alır. Nasıl evinizin belirli bir adresi varsa, size verilen bir e-posta adresi sadece size aittir, başkasına verilmez. Internet'e bağlandığınızda e-posta programınız ile tanıdığınız kişilerin e-posta adreslerine mektup gönderebilirsiniz. Hatta her tür yazışmanızı istediğiniz formatta karşı tarafa iletebilir; e-posta mesajlarınıza dosya ekleyebilirsiniz. Web sayfaları gibi tasarlanmış e-postalar hazırlayabilir veya mevcut bir Web sayfasını e-posta ile gönderebilirsiniz. E-posta adresinizi aldığınız Internet Servis Sağlayıcıların (ISS) sunucu bilgisayarlarında posta kutusu görevi yapan bir e-posta sunucu yazılımı bulunur. Yani size gelen mesajlar bu posta kutularında birikirler.
E-posta programınızda ISS'nizin belirttiği ayarları yaptıktan sonra Al (Recive) komutu vererek bu posta kutularını kontrol eder ve size gelen mesajları sisteminize aktarır ve okuyabilirsiniz. Aynı şekilde e-posta programınızda yeni bir mesaj sayfası açıp, karşı tarafın e-posta adresini yazıp, bu adrese mesajınızı gönderebilirsiniz. Bu sefer yazdığınız e-posta adresinden hangi sunucuya gideceği belirlenir ve mesajınız karşı tarafın posta kutusuna gönderilir. E-postalar genelde birkaç saniye içinde posta kutularına ulaşır, kullanıcıların tek yapması gereken, Internet'e bağlanıp posta kutularını kontrol etmektir.
Microsoft Internet Explorer ile gelen Outlook Express, Netscape Communicator paketi ile gelen Netscape Messenger, Microsoft Office 97 ve 2000 paketleri ile gelen Outlook dünyanın en yaygın e-posta programlarıdır.
(5)-FTP NEDİR?
FTP’nin açılımı File Transfer Protocol’dür; yani Dosya Transfer Protokolü. Adından anlaşılabileceği gibi bu sunucular dosya sunar. Örneğin bir bilgisayar firması yeni donanım sürücülerini, bedava yazılımlarını kullanıcılara FTP sunucusu üzerinden iletebilir. Web sayfalarından dosya indirmekten farkı, çoğu FTP sunucusu hat kesintisi gibi durumlarda yarıda kalan dosyaları kaldığı yerden indirmeyi destekler, farklı bir protokol olarak daha hızlı dosya indirmeye izin verir; aynı zamanda çift yönlü olduğundan kullanıcının FTP sunucularına dosya iletmesini de sağlar.
Örneğin bedava Web alanı veren bir siteden bir alan aldınız; hazırladığınız Web sayfalarını oluşturan dosyaları bu alana göndermek istiyorsunuz. Bu işlemi, size verilen kullanıcı ismi ve şifrenizi kullanarak ilgili FTP sunucusuna gönderebilirsiniz. Bir kural değildir ancak, genelde Web adresleri www. ile başlarken, FTP sunucu adresleri ftp. ile başlar. Bazı FTP sunucularına sadece belirli kişiler kullanıcı ismi ve şifreyle girebilirler. FTP sunucuları PC’nizde olduğu gibi klasörler şeklinde düzenlenmiştir ve herkesin kullanımına açık olan klasörler genelde pub adlı klasör altında bulunur. Gelişmiş özelliklere sahip bir FTP programının adını vermek gerekirse, CuteFTP’yi örnek gösterebiliriz. FTP sunucularına Web tarayıcı programlarımızla da bağlanabiliriz ama bu iş için özel geliştirilmiş FTP programları daha fazla özellik sunar.
FTP’nin açılımı File Transfer Protocol’dür; yani Dosya Transfer Protokolü. Adından anlaşılabileceği gibi bu sunucular dosya sunar. Örneğin bir bilgisayar firması yeni donanım sürücülerini, bedava yazılımlarını kullanıcılara FTP sunucusu üzerinden iletebilir. Web sayfalarından dosya indirmekten farkı, çoğu FTP sunucusu hat kesintisi gibi durumlarda yarıda kalan dosyaları kaldığı yerden indirmeyi destekler, farklı bir protokol olarak daha hızlı dosya indirmeye izin verir; aynı zamanda çift yönlü olduğundan kullanıcının FTP sunucularına dosya iletmesini de sağlar.
Örneğin bedava Web alanı veren bir siteden bir alan aldınız; hazırladığınız Web sayfalarını oluşturan dosyaları bu alana göndermek istiyorsunuz. Bu işlemi, size verilen kullanıcı ismi ve şifrenizi kullanarak ilgili FTP sunucusuna gönderebilirsiniz. Bir kural değildir ancak, genelde Web adresleri www. ile başlarken, FTP sunucu adresleri ftp. ile başlar. Bazı FTP sunucularına sadece belirli kişiler kullanıcı ismi ve şifreyle girebilirler. FTP sunucuları PC’nizde olduğu gibi klasörler şeklinde düzenlenmiştir ve herkesin kullanımına açık olan klasörler genelde pub adlı klasör altında bulunur. Gelişmiş özelliklere sahip bir FTP programının adını vermek gerekirse, CuteFTP’yi örnek gösterebiliriz. FTP sunucularına Web tarayıcı programlarımızla da bağlanabiliriz ama bu iş için özel geliştirilmiş FTP programları daha fazla özellik sunar.
(6)-HTTP NEDİR?
Web'in en ilginç yönlerinden biri de çok basit olmasıdır. Bir Web dökümanına ulaştığımızda herşey 4 ana fazda gerçekleşir: (1) Bağlantı (2) Ne istediğimizin web servisineiletilmesi (3) Cevap (4) ilgili sayfaya yapılan bağlantının kesilmesi. Bu ana safhalar, web üzerinde iletişimin kurallarını tanımlayan bir protokolü oluştururlar. Bu protokole de, Hyper Text Transfer Protocol (HTTP) denir. Bağlantı safhasında, web erişiminde kullanılan bir web listeleyici (browser, web client), ilgili bilginin olduğu web servisine bağlanır. Bu servislere HTTP servisleri de denir. Bağlantı sağlandıktan sonra web istemci programımız http servisine "ne istediğini" bildirir. Bu "istek",ileride görüleceği gibi, "http", "ftp", "e-mail" gibi bazı protokol kurallarını içerir ve bu işlemlere genel olarak "navigate" de denir. Bu isteği alan http servisi de, istediğimiz işlemi yapar ve cevabı bize gönderir. Biz de gelen cevabı webistemci programımızda görürüz. Eğer istek gerçekleştirilemiyorsa bir hata mesajı ile karşılaşırız. Son safhada ise, http servisine yaptığımız bağlantı kesilir.
Web Listeleyicileri, "navigate" işlemini HTML (Hyper Text Markup Language) denen bir programlama dili yorumlayıcısı kullanarak yaparlar. HTML, ana hatları SGML (Standard Generalized Markup Language) ile belirlenmiş bir döküman formatlama dilidir. Bu dil, daha çok, yazılı bir dökümanı formatlamak ve bir objeden başka bir objeye linkler sağlamak ile ilgili komutlar içerir. HTML, HTTP ve ilgili diğer protokolleri kullanabilmek için renkli ve güzel kullanıcı arayüzleri hazırlamamızı olanaklı kılar. En son standart, HTML 3.2 'dir (1997 başı). HTML ve Web'in gelişimi ve standartlar ile ilgili her türlü bilgi WWW Consortium, http://www.w3.org/pub/WWW adresinden alınabilir.
Son yıllarda, HTML içinde, salt döküman formatlama dışında işler yapan CGI, Java, JavaScript gibi unsurlar da kullanılmaktadır. Ayrıca, 2.0'dan sonraki sürümlerde, tablo kullanımı, doldurulabilir form kullanımı, frame vb gibi pek çok yenilik göze çarpmaktadır.
Web'in en ilginç yönlerinden biri de çok basit olmasıdır. Bir Web dökümanına ulaştığımızda herşey 4 ana fazda gerçekleşir: (1) Bağlantı (2) Ne istediğimizin web servisineiletilmesi (3) Cevap (4) ilgili sayfaya yapılan bağlantının kesilmesi. Bu ana safhalar, web üzerinde iletişimin kurallarını tanımlayan bir protokolü oluştururlar. Bu protokole de, Hyper Text Transfer Protocol (HTTP) denir. Bağlantı safhasında, web erişiminde kullanılan bir web listeleyici (browser, web client), ilgili bilginin olduğu web servisine bağlanır. Bu servislere HTTP servisleri de denir. Bağlantı sağlandıktan sonra web istemci programımız http servisine "ne istediğini" bildirir. Bu "istek",ileride görüleceği gibi, "http", "ftp", "e-mail" gibi bazı protokol kurallarını içerir ve bu işlemlere genel olarak "navigate" de denir. Bu isteği alan http servisi de, istediğimiz işlemi yapar ve cevabı bize gönderir. Biz de gelen cevabı webistemci programımızda görürüz. Eğer istek gerçekleştirilemiyorsa bir hata mesajı ile karşılaşırız. Son safhada ise, http servisine yaptığımız bağlantı kesilir.
Web Listeleyicileri, "navigate" işlemini HTML (Hyper Text Markup Language) denen bir programlama dili yorumlayıcısı kullanarak yaparlar. HTML, ana hatları SGML (Standard Generalized Markup Language) ile belirlenmiş bir döküman formatlama dilidir. Bu dil, daha çok, yazılı bir dökümanı formatlamak ve bir objeden başka bir objeye linkler sağlamak ile ilgili komutlar içerir. HTML, HTTP ve ilgili diğer protokolleri kullanabilmek için renkli ve güzel kullanıcı arayüzleri hazırlamamızı olanaklı kılar. En son standart, HTML 3.2 'dir (1997 başı). HTML ve Web'in gelişimi ve standartlar ile ilgili her türlü bilgi WWW Consortium, http://www.w3.org/pub/WWW adresinden alınabilir.
Son yıllarda, HTML içinde, salt döküman formatlama dışında işler yapan CGI, Java, JavaScript gibi unsurlar da kullanılmaktadır. Ayrıca, 2.0'dan sonraki sürümlerde, tablo kullanımı, doldurulabilir form kullanımı, frame vb gibi pek çok yenilik göze çarpmaktadır.
(7)-SOHBET (IRC&CHAT)
Pek çok kişi aynı anda Internet'e bağlı. Yani pek çok kişinin bilgisayarıyla bağlantıya geçebiliriz. Tabii bu iş farklı yöntemlerle, farklı programlar kullanılarak gerçekleştiriliyor. Şunu düşünün: Madem diğer bir bilgisayar ile bağlantı kurabiliyoruz, bilgisayarımızdaki veriler telefon hattı aracılığıyla anında iletilebiliyor, o zaman başka kullanıcılarla gerçek zamanlı olarak, karşılıklı yazışabiliriz. Yazdıklarımız anında karşı bilgisayara gönderilir, karşı tarafın yazdıkları da bizim bilgisayarımızda görünür. İşte Internet'te sohbet (chat) olarak özetleyebileceğimiz IRC'nin (Internet Relay Chat) özü budur. Yine Internet'e sürekli bağlı sunucu bilgisayarlara kurulan IRC sunucu yazılımları aradaki bağlantıyı sağlar. Internet'te farklı sohbet türleri vardır ama IRC'nin esası şudur: Bir IRC programı edindikten ve Internet'e bağlandıktan sonra bu programa IRC sunucularının adresini tanımlar ve bu sunuculara bağlanırız. IRC programımız bize bu sunucudaki "sohbet odalarını" gösterir. Bu odalardan birine girip, o odadaki diğer kullanıcılarla anında yazışabiliriz. IRC programımızda özel seçenekleri kullanmadıkça yazdıklarımız o odaya bağlanan herkes tarafından görülür; tabii onların yazdıklarını da biz görürüz.
Kullanıcılar IRC yazılımlarından belirli komutlar vererek sadece bir veya daha çok kişiye açık şekilde sohbet edebilirler. Sohbet yazışarak gerçekleştirilir, yani metin tabanlıdır. Ancak Microsoft Chat gibi programlar metin tabanlı olmalarının yanı sıra, kullanıcılar birer çizgi karakter seçerek sohbetleri çizgi roman karelerinde olduğu gibi izleyebilirler. Hatta bu karakterlere yazdığınız soru ve ünlem işaretlerine, sözcüklere göre veya bir şablon üzerinden mimikler ve jestler verilebilir. Sadece metin tabanlı olan ancak çok yaygın kullanılan bir diğer sohbet programı, shareware sitelerinde bulabileceğiniz mIRC'dir. Bu tür programlar, sohbet ederken istenirse karşı tarafa dosya gönderilmesini de sağlarlar.
Bir de Web tabanlı sohbet odaları olduğunu belirtmeden geçmeyelim. Yani özel bir IRC yazılımıyla bir IRC sunucusuna bağlanmak yerine, Web tarayıcı programınızla bu görevi üstlenen bir Web sayfasına bağlanıp bu sayfadaki metin satırlarına yazarak, o sayfaya aynı anda bağlanan başka kişilerle sohbet edebilirsiniz.
Pek çok kişi aynı anda Internet'e bağlı. Yani pek çok kişinin bilgisayarıyla bağlantıya geçebiliriz. Tabii bu iş farklı yöntemlerle, farklı programlar kullanılarak gerçekleştiriliyor. Şunu düşünün: Madem diğer bir bilgisayar ile bağlantı kurabiliyoruz, bilgisayarımızdaki veriler telefon hattı aracılığıyla anında iletilebiliyor, o zaman başka kullanıcılarla gerçek zamanlı olarak, karşılıklı yazışabiliriz. Yazdıklarımız anında karşı bilgisayara gönderilir, karşı tarafın yazdıkları da bizim bilgisayarımızda görünür. İşte Internet'te sohbet (chat) olarak özetleyebileceğimiz IRC'nin (Internet Relay Chat) özü budur. Yine Internet'e sürekli bağlı sunucu bilgisayarlara kurulan IRC sunucu yazılımları aradaki bağlantıyı sağlar. Internet'te farklı sohbet türleri vardır ama IRC'nin esası şudur: Bir IRC programı edindikten ve Internet'e bağlandıktan sonra bu programa IRC sunucularının adresini tanımlar ve bu sunuculara bağlanırız. IRC programımız bize bu sunucudaki "sohbet odalarını" gösterir. Bu odalardan birine girip, o odadaki diğer kullanıcılarla anında yazışabiliriz. IRC programımızda özel seçenekleri kullanmadıkça yazdıklarımız o odaya bağlanan herkes tarafından görülür; tabii onların yazdıklarını da biz görürüz.
Kullanıcılar IRC yazılımlarından belirli komutlar vererek sadece bir veya daha çok kişiye açık şekilde sohbet edebilirler. Sohbet yazışarak gerçekleştirilir, yani metin tabanlıdır. Ancak Microsoft Chat gibi programlar metin tabanlı olmalarının yanı sıra, kullanıcılar birer çizgi karakter seçerek sohbetleri çizgi roman karelerinde olduğu gibi izleyebilirler. Hatta bu karakterlere yazdığınız soru ve ünlem işaretlerine, sözcüklere göre veya bir şablon üzerinden mimikler ve jestler verilebilir. Sadece metin tabanlı olan ancak çok yaygın kullanılan bir diğer sohbet programı, shareware sitelerinde bulabileceğiniz mIRC'dir. Bu tür programlar, sohbet ederken istenirse karşı tarafa dosya gönderilmesini de sağlarlar.
Bir de Web tabanlı sohbet odaları olduğunu belirtmeden geçmeyelim. Yani özel bir IRC yazılımıyla bir IRC sunucusuna bağlanmak yerine, Web tarayıcı programınızla bu görevi üstlenen bir Web sayfasına bağlanıp bu sayfadaki metin satırlarına yazarak, o sayfaya aynı anda bağlanan başka kişilerle sohbet edebilirsiniz.
(8)-INTERNET ADRESLERINDEKI KISALTMALAR
Internet'e bağlı kuruluşlar değişik gruplara ayrılabilir ve bir kuruluşun domain adresi, o kuruluşun hangi gruba dahilse ilgili kısaltmayı bazı istisnalar dışında mutlaka içerir. Ayrıca, ülkelerin 2 harfli tanıtım kodları da ( Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada çıkışlı adreslerin çoğu ve geniş bir kitleye servis sunan bazı birimler dışında ) adresin sonuna eklenir. Internet adresi, eğer özel amaçlı bir servise ( ftp, gopher, www gibi ) aitse, genellikle, bu durum, adresin başında kullanılan bir kısaltmayla verilir. Aşağıdaki liste, adreslerde kullanılan bazı kısaltmaları ve ne anlama geldiklerini göstermektedir:
gov : Hükümet kuruluşları
edu : Eğitim kurumları ( üniversiteler gibi )
org : Ticari olmayan, kâr amacı gütmeyen kuruluşlar
com : Ticari kuruluşlar
mil : Askeri kuruluşlar
net : Servis sunucuları ( Internet Servis Sağlayıcı gibi )
ac : Akademik kuruluşlar ( bazı ülkelerde edu yerine kullanılmaktadır )
int : Uluslararası organizasyonlar, kuruluşlar
ftp : FTP Arşiv sitesi ( ön ek )
www : World Wide Web Sitesi ( bazen web de kullanılır ) -ön ek-
Bazı ülke kısaltmaları: tr: Türkiye, jp: Japonya, uk: İngiltere, it: İtalya, ch: İsviçre, ca: Kanada, ru: Rusya, id: Endonezya, nl: Hollanda, de: Almanya, fr: Fransa, il: İsrail, no: Norveç, se: İsveç, fi: Finlandiya, gr: Yunanistan, hr: Hırvatistan, yu: Yeni Yugoslavya, br: Brezilya, bg: Bulgaristan.
Genel olarak bu sınıflandırmaya uyulsa da, bazı domain adlarında daha farklı sözcük grupları da olabilir ( rl.ac.uk (uk=Ingiltere),www2.itu.edu.tr. gibi ). Özellikle com domain-lerinde ki sıkışmadan dolayı, yeni global domain adları olaşturma çalışmaları 1997 ortalarında tamamlanmıştır. Yeni kullanıma açılan alan adları şunlardır :
arts : Sanat ve kültür ile ilgili siteler
firm : Ticari firmalar
info : Bilgi servis sunan siteler
nom : Kişisel domainler için kullanılan adresler
rec : Eğlence siteleri
stor : Alışveriş merkezleri, ticari ürün satılan yerler
web : www ile ilgili servis sunan siteler
Internet'e bağlı kuruluşlar değişik gruplara ayrılabilir ve bir kuruluşun domain adresi, o kuruluşun hangi gruba dahilse ilgili kısaltmayı bazı istisnalar dışında mutlaka içerir. Ayrıca, ülkelerin 2 harfli tanıtım kodları da ( Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada çıkışlı adreslerin çoğu ve geniş bir kitleye servis sunan bazı birimler dışında ) adresin sonuna eklenir. Internet adresi, eğer özel amaçlı bir servise ( ftp, gopher, www gibi ) aitse, genellikle, bu durum, adresin başında kullanılan bir kısaltmayla verilir. Aşağıdaki liste, adreslerde kullanılan bazı kısaltmaları ve ne anlama geldiklerini göstermektedir:
gov : Hükümet kuruluşları
edu : Eğitim kurumları ( üniversiteler gibi )
org : Ticari olmayan, kâr amacı gütmeyen kuruluşlar
com : Ticari kuruluşlar
mil : Askeri kuruluşlar
net : Servis sunucuları ( Internet Servis Sağlayıcı gibi )
ac : Akademik kuruluşlar ( bazı ülkelerde edu yerine kullanılmaktadır )
int : Uluslararası organizasyonlar, kuruluşlar
ftp : FTP Arşiv sitesi ( ön ek )
www : World Wide Web Sitesi ( bazen web de kullanılır ) -ön ek-
Bazı ülke kısaltmaları: tr: Türkiye, jp: Japonya, uk: İngiltere, it: İtalya, ch: İsviçre, ca: Kanada, ru: Rusya, id: Endonezya, nl: Hollanda, de: Almanya, fr: Fransa, il: İsrail, no: Norveç, se: İsveç, fi: Finlandiya, gr: Yunanistan, hr: Hırvatistan, yu: Yeni Yugoslavya, br: Brezilya, bg: Bulgaristan.
Genel olarak bu sınıflandırmaya uyulsa da, bazı domain adlarında daha farklı sözcük grupları da olabilir ( rl.ac.uk (uk=Ingiltere),www2.itu.edu.tr. gibi ). Özellikle com domain-lerinde ki sıkışmadan dolayı, yeni global domain adları olaşturma çalışmaları 1997 ortalarında tamamlanmıştır. Yeni kullanıma açılan alan adları şunlardır :
arts : Sanat ve kültür ile ilgili siteler
firm : Ticari firmalar
info : Bilgi servis sunan siteler
nom : Kişisel domainler için kullanılan adresler
rec : Eğlence siteleri
stor : Alışveriş merkezleri, ticari ürün satılan yerler
web : www ile ilgili servis sunan siteler